Rola listów zastawnych w zwiększaniu stabilności polskiego systemu finansowego

Książka powstała na podstawie rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem dr. hab. Leszka Pawłowicza, prof. UG, która się znalazła w gronie laureatów VI edycji Konkursu o Nagrodę Prezesa NBP za najlepszą pracę doktorską i habilitacyjną z zakresu nauk ekonomicznych. W 2020 r. weszły w życie regulacje harmonizujące europejski rynek listów zastawnych, do których powstania wnieśli wkład polscy eksperci. Ich opinie przedstawiono w niniejszej monografii.

Obecny kryzys, spowodowany pandemią COVID-19, sprawia, że z tym większą uwagą powinniśmy się zastanowić nad problemem niedorozwoju polskiego rynku listów zastawnych. Jego odblokowanie jest ważne z kilku powodów. Z jednej strony pozwalałoby to na istotne zwiększenie rozmiarów wsparcia tarczy antykryzysowej, tak niezbędnej dla ochro-ny polskiej gospodarki, jednocześnie z drugiej dawałoby szansę na rozwiązanie trzech ryzyk systemowych polskiego sektora bankowego: strukturalnej luki płynności, problemu kredytów frankowych oraz monokultury zmiennej stopy procentowej.

List zastawny jest szczególną obligacją zabezpieczoną, ściśle regulowaną i bardzo bezpieczną dla inwestora. W ponad 250-letniej historii listu zastawnego nie było przypadku jego niewypłacalności, mimo że w tym czasie doszło na świecie do bardzo wielu kryzysów. Poprzedni globalny kryzys finansowy, który miał miejsce w latach lat 2007–2009, potwierdził, że list zastawny to jedyny instrument zapewniający bankom ciągłość długoterminowego i stosunkowo taniego finansowania. Co charakterystyczne, w szczycie poprzedniego kryzysu koszt pozyskania finansowania przez banki za pomocą listów zastawnych z krajów szczególnie nim dotkniętych był niższy od kosztów długu państwowego, a kolejne kraje, jak np. Norwegia, zbudowały niemal od podstaw swoje rynki listów zastawnych. Podobna szansa stoi obecnie przed Polską.