Detective dell’arte. Carabinieri na straży dziedzictwa kultury

Autor książki Roberto Riccardi jest generałem brygady Carabinieri i dowódcą specjalnej jednostki Carabinieri zajmującej się zwalczaniem przestępczości przeciwko dziedzictwu kultury – Dowództwa Carabinieri ds. Ochrony Dziedzictwa Kultury (wł. Il Comando Carabinieri Tutela Patrimonio Culturale). Wcześniej wypełniał różne zadania, w tym walczył z mafią, zwalczał przestępczość zorganizowaną i narkotykową, dowodząc jednostkami Carabinieri w różnych miastach i regionach Włoch. Książka jest tłumaczeniem włoskiego wydania pt. Detective dell’arte. Dai Monuments Men ai carabinieri della cultura (Rizzoli, Milano 2019). Niniejszy przekład na język polski ukazuje się w serii Biblioteka Prawa Ochrony Zabytków.

W książce autor opisuje działalność carabinieri, odwołując się do konkretnych zdarzeń kradzieży dzieł sztuki zarówno z muzeów, galerii i kościołów, jak i pochodzących z nielegalnych wykopalisk archeologicznych. W swojej opowieści często oddaje głos żołnierzom bezpośrednio zaangażowanym w odzyskanie tych dzieł. W bardzo obrazowy sposób przedstawia nam sylwetki carabinieri, a przestępców i członków mafii. Jednocześnie , jak piszą w Przedmowie do polskiego wydania Piotr Stepnowski i Kamil Zeidler: „Generał Roberto Riccardi pokazuje się w książce nie tylko jako oficer Carabinieri bezpośrednio zaangażowany w pracę operacyjną, dowódca TPC, ale także jako erudyta i miłośnik sztuki. Dzieli się nie tylko relacjami z misji, ale też osobistymi fascynacjami i skojarzeniami. Nie chodzi mu więc o suchą relację z przeprowadzonej przez carabinieri realizacji odzyskania dzieł sztuki, ale także o skłonienie czytelnika do intelektualnej podróży po świecie kultury i sztuki”. Zaznaczają, że „Włochy pokazały światu wzorzec, który ze wszech miar godny jest naśladowania, gdy w ramach Carabinieri w 1969 r. została powołana struktura mająca jedno podstawowe zadanie – ochronę dziedzictwa kultury przed przestępczością. Przez pięćdziesiąt lat działalności stworzona została bodaj najlepsza i najliczniejsza na świecie formacja wyspecjalizowana w ochronie dziedzictwa kultury”.

W stosunku do włoskiego wydania wprowadzono uzupełnienia i objaśnienia w formie przypisów, a także zdecydowano się na wzbogacenie jej o reprodukcje dzieł sztuki, których historię autor opisuje w poszczególnych rozdziałach.

Przekład książki był możliwy dzięki pomocy finansowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Współpracy Międzynarodowej Republiki Włoskiej (La traduzione del libro è stata possibile grazie al contributo del Ministero degli Affari Esteri e della Cooperazione Internazionale italiano).

Redakcja merytoryczna i opracowanie przypisów do wersji polskiej: Joanna Kamień, Kamil Zeidler.

Tłumaczenie z języka włoskiego: Hanna Kostołowska.