Tax culture. Polish and Russian approach

Prawo podatkowe jest złożonym i obszernym zagadnieniem. Z uwagi na swój zakres stanowi przedmiot zainteresowania ogółu społeczeństwa. Jest dziedziną spajającą wiele gałęzi prawa – ze względu na swoją uniwersalność wywiera skutki niemal w każdym aspekcie życia. Jednak badania nad prawem podatkowym skupione są się wokół analizy i oceny przepisów, a także formalnych instytucji, rzadko zaś podejmują problem podatków w szerszej perspektywie. Dlatego w publikacji przyjęta została perspektywa kultury jako miernika osiągnięć w zakresie prawa podatkowego.

Dzięki posługiwaniu się pojęciem kultury podatkowej rozszerza się obszar badań. Z jednej strony zakorzenione są one w sferze obiektywnej, bowiem dotyczą obowiązujących przepisów prawnych, a z drugiej strony dotykają obszarów niesformalizowanych oraz subiektywnych, jak emocje, myśli, postawy, reakcje.

Kulturę podatkową budują elementy, takie jak: tworzenie i stosowanie prawa podatkowego oraz poziom świadomości prawnej podatników. Te trzy sfery kultury podatkowej przenikają się. Wszystkie oparte są na wartościach. Działanie ustawodawcy podatkowego i organów stosujących prawo podatkowe kształtuje świadomość prawną i zachowania podatników, jednocześnie zachowania podatników i ich świadomość prawna stanowią fakt, z którym muszą liczyć się te podmioty, aby móc realizować swoje zadania. Wszystkie aspekty kultury prawa podatkowego nacechowane są pewnymi krajowymi odrębnościami.

Celem niniejszej publikacji jest próba zdefiniowania kultury podatkowej oraz analiza stanu kultury podatkowej w Polsce i Rosji, a także ukazanie, że kształt prawa podatkowego jest determinowany kulturowo. Analiza polskiej i rosyjskiej kultury podatkowej stanowi przestrzeń dla rozważań nad kierunkami, w których podążają oba kraje.