Nazwy roślin w pieśniach warmińsko-mazurskich z przełomu XIX i XX wieku

„Szczegółowa i sumienna prezentacja roli i rangi roślin w twórczości ludowej Warmii i Mazur nie jest jedynym niepodważalnym walorem pracy pani Eweliny Lechockiej. Prócz niej czytelnik otrzymuje niełatwe do przecenienia kompendium z historii regionu, zarys jego dziejów sporządzony z punktu widzenia człowieka dążącego do prawdy i maksymalnego obiektywizmu”.

dr hab. Halina Chodurska

„Rzetelność i wiedza autorki na temat obszaru kulturowego, którego dotyczy rozprawa, są imponujące. Przebija przez nie chluba z regionalnego dziedzictwa przeszłości w obszarze kultury i chęć jego zachowania dla przyszłych pokoleń, połączona z dociekliwością badawczą. Praca pani Lechockiej może być z pewnością wykorzystana w charakterze ważnego elementu edukacji regionalnej”.

dr hab. Elżbieta Bogdanowicz

Publikacja stanowi próbę zbadania obecności roślin w polskojęzycznych pieśniach ludowych z Warmii i Mazur z XIX i XX wieku, a w szczególności: frekwencja występowania ich nazw, cechy gwarowe pojawiające się w tej leksyce oraz sposoby przedstawiania określonych obiektów botanicznych. Badanie funkcji, w jakich wykorzystywane są nazwy florystyczne w pieśniach ludowych zostało umieszczone na szerokim tle geograficznym, historycznym, botanicznym i językowym dotyczącym regionu oraz w konfrontacji ze źródłami dotyczącymi lokalnej, polskiej i ogólnosłowiańskiej kultury.

Analiza funkcjonowania nazw gatunków roślin w pieśniach ludowych z Warmii i Mazur potwierdziła, iż utwory te dostarczają bogatej wiedzy na temat kultury regionu, a w tym również motywy botaniczne spełniają ważną funkcję informującą o charakterystycznych cechach naturalnego krajobrazu, życiu i zwyczajach ludzi mieszkających na tym obszarze, jak i przede wszystkim o stosunku człowieka do tego elementu natury i sposobie wartościowania świata roślin.

Jak dowodzą dane zaprezentowane w rozprawie postawa człowieka wobec królestwa flory jest zdecydowanie pozytywna. Konteksty z udziałem nazw botanicznych w pieśniach ludowych wyraźnie dodatnio wartościują te elementy natury, eksponując przede wszystkich korzyści wynikające z obcowania człowieka ze światem roślin oraz pozytywne cechy konotowane przez określone nazwy gatunków roślin. Dodatkowo wykorzystanie motywów botanicznych służy w licznych kontekstach symbolicznej prezentacji treści erotycznych, gdzie rośliny stanowią ważny element tabuizacji języka. Ponadto, jak wynika z przeprowadzonej analizy, niebagatelną rolę w tworzeniu obrazu relacji człowieka z roślinami w pieśniach ludowych pełnią kobiety.